نذر گروهی شمع در اردبیل - آیینی که ثبت ملی هم شد
به گزارش سرویس فیلم وبپیما به نقل از همشهری - همشهری آنلاین سوگواری اهالی اردبیل با برپایی آیین شمع گردانی در روز نهم محرم، از رسوم قدیمی این خطه است که بسیاری از مشتاقان را برای حضور در این مراسم به اردبیل می کشاند؛ آیینی که در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده است.
شمع پایلاماق
شمع های روشن در گوشه و کنار شهر اردبیل نشان می دهد که مراسم شمع گردانی یا به زبان ترکی «شمع پایلاماق» آغاز شده است؛ مراسمی که از عصرتاسوعا شروع می شود و تا غروب آفتاب ادامه دارد.
حسن یوسفی، باستان شناس دوره اسلامی و ساکن اردبیل، درباره قدمت این مراسم به همشهری می گوید: «از جمله شاخصه های مهم فرهنگی مذهبی شهر اردبیل همزمان با محرم آیین و مراسم شمع گردانی یا شمع پایلاماق است. این آیین سنتی قدمت دیرینه دارد و بخشی از نمادهای آیینی اخلاص و عشق بیکران و ارادت مردم حسینی شهر اردبیل قلمداد می شود. قدمت آن به زمانی برمی گردد که مراسم محرم و عزاداری برای سید و سالار شهیدان در ایران پا گرفت.» عزاداری به رسم شمع گردانی به شکل گروهی انجام می شود.
حسن یوسفی، باستان شناس دوره اسلامی، در توضیح این مراسم می گوید: «عزاداران معمولا به صورت گروهی ۴۱ مسجد یا محل شمع گذاری را با پای پیاده طی می کنند و در هر یک از این محل ها شمعی را روشن می کنند. در گذشته شمع گردانان معمولا کیفی به دوش داشتند که از محصولات صنایع دستی این منطقه و از جنس گلیم یا جاجیم بوده و شمع های نذری را داخل آن می گذاشتند.»
۴۱ منزل به یاد شهدای کربلا
انتخاب محل شمع گذاری متغیر است و هر فردی با توجه به محل سکونت خود و مساجد نزدیک، ۴۱ محل را انتخاب می کند تا به آنجا برود و شمعی روشن کند. حسن یوسفی، باستان شناس دوره اسلامی در توضیح بیشتر می گوید: «در ارتباط با فلسفه این سنت معنوی باید تاکید شود که در این ایام خاص دسته های عزاداری عاشقانه پای پیاده و بدون کفش از میان کوی و برزن و خیابان های بافت کهن شهر اردبیل به سوی مقصد اصلی مساجد کرده به مساجد روشنایی هدیه می کنند. شمع ها با نیت خاص و در خقیقت نذری است برای برآورده شدن نذر یا شفاعت از طرف عاشق اهل بیت در مساجد قرار داده می شود.»
بزرگان و ریش سفیدان می گویند که دلیل روشن کردن شمع در ۴۱ محل به وقایع بعد از روز عاشورا برمی گردد. عزاداران اردبیلی ۴۱ شمع را به یاد ۴۱ منزلی که اسرای کربلا در مسیر شام و در تاریکی طی کردند روشن می کنند.
سوگواری بانوان در بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
طی کردن مسیر با پای پیاده در کوی و برزن شهر با شعایر مذهبی خاص همراه است. باستان شناس دوره اسلامی می گوید: «وقتی آفتاب غروب می کند در بیشتر مساجد مردم و دسته های عزاداری دور هم جمع می شوند و در کنار شمع های روشن دعا و فاتحه می خوانند.» بانوان هم در روز تاسوعا و در کنار مراسم شمع گردانی، رسمی دیگر هم به جا می آورند.
حسن یوسفی درباره این رسم می گوید: «بانوان با لباس های عزاداری سیاه رنگ در مرکز ثقل این مراسم یعنی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی مخصوصا سقاخانه حضرت ابوالفضل(ع) دور هم جمع شده و با روشن کردن شمع، طلب شفاعت و برآوردن شدن نذر خود می کنند.»
این خبر توسط سایت همشهری آنلاین منتشر شده و وبپیما صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.
منبع: همشهری آنلاین