روده چطور روی افسردگی و اضطراب تأثیر می گذارد؟ - مراقب مغز دوم بدن تان باشید
به گزارش سرویس اجتماعی وبپیما به نقل از همشهری - پروانه بندپی: بسیاری از افراد تصور می کنند وظیفه روده فقط جذب مواد مغذی و آب و دفع مواد زائد است. با این حال، امروزه مقالات و پژوهش هایی منتشر می شود که نشان می دهد روده می تواند بر مغز و سلامت روان نیز تأثیرگذار باشد و تحت تاثیر آن، دچار بیماری های گوناگون شود.
روده دارای تقریباً ۱۰۰ میلیون نورون یا سلول عصبی است. یعنی تعداد سلول های عصبی آن با تعداد نورون های نخاع قابل مقایسه است. این شبکه عصبی گسترده، علاوه بر نقش اصلی در فرآیند هضم، بر تنظیم احساسات، سطوح استرس و حتی فرآیندهای تصمیم گیری تأثیر می گذارد. پژوهش ها نشان می دهند اهمیت این دستگاه در بدن بیشتر از آن چیزی است که ما معمولاً تصور می کنیم و نقش آن در سلامت جسم و روان غیرقابل انکار است.
ارتباط روده و مغز؛ یک جاده دوطرفه
ارتباط روده و مغز، یک مسیر ارتباطی دوطرفه است که از طریق عصب واگ و سیگنال های شیمیایی با یکدیگر پیام رد و بدل می کنند.. روده، هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی (مثل سروتونین) تولید می کند که روی خلق وخو و حتی اضطراب و افسردگی اثر می گذارند.
اگر بخواهیم خلاصه بگوییم: روده فقط یک لوله هضم غذا نیست. بلکه یک مرکز حیاتی برای تغذیه، ایمنی، سلامت روان و متابولیسم است. به همین دلیل است که از آن به عنوان "مغز دوم" یاد می کنند.
دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص بیماری های گوارش و استاد دانشگاه در این زمینه به همشهری آنلاین می گوید: دستگاه گوارش بزرگ ترین دستگاه بدن از نظر طول، عرض، وزن و حجم است. هر ماده غذایی یا نوشیدنی که مصرف می کنیم - چه مضر و چه مفید، چه سرد، گرم، تند، تیز، اسیدی یا غیر اسیدی - از راه دهان و معده وارد روده می شود و درنهایت از طریق روده دفع می شود. به همین دلیل این دستگاه عریض و طویل در معرض بسیاری از بیماری ها قرار دارد.
به گفته این فوق تخصص بیماری های گوارش، روده به دلیل داشتن این نقش کلیدی، بسیار آسیب پذیر است و در صورت ابتلا به بیماری، عملکرد سایر سیستم های بدن را هم تحت تأثیر قرار می دهد. برخلاف تصور عمومی، مشکلات روده تنها به دستگاه گوارش محدود نمی شود. بلکه اختلالات سایر اندام ها مثل قلب، اعصاب و حتی زبان می تواند بر عملکرد روده اثرگذار باشند.
این بیماری روده با وضعیت روانی فرد مرتبط است
یکی از بیماری های شایع در ایران، سندرم روده تحریک پذیر است که دکتر خسرونیا درباره آن و ارتباطش با روان توضیح می دهد: این بیماری با وضعیت روانی فرد (اضطراب، استرس، فکر و خیال زیاد) مرتبط است. یعنی وقتی فرد دچار مشکلات عصبی یا نگرانی های ذهنی می شود، علائم روده ای او تشدید می شوند. افرادی که دچار نگرانی یا مشکلات عصبی هستند، معمولا دچار علائمی مثل اسهال یا یبوست، دل درد و درد شکمی می شوند. این بیماری معمولاً خطرناک نیست، اما می تواند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد.
او اضافه می کند: همچنین بیمارانی که دچار زخم روده هستند، ممکن است درگیری سایر اندام ها از جمله مغز، مفاصل، کبد و ریه را هم تجربه کنند. بنابراین ارتباط بسیار مستقیمی بین روده و دیگر سیستم های بدن وجود دارد و مراقبت از دستگاه گوارش بسیار مهم است.
خسرونیا تاکید می کند که غذاهای بسیار تند و پرادویه، الکل، مواد سمی و مواد آلوده به میکروب، همگی به دستگاه گوارش و روده آسیب می زنند. پس باید مصرف آنها را کاهش داد یا حذف کرد.
ارتباط روده با کنترل احساسات و تصمیم گیری
این استاد دانشگاه درباره ارتباط روده با سلامت روان و فرآیندهای ذهنی مانند کنترل احساسات و تصمیم گیری می گوید: این ارتباط بیشتر به شکل معکوس دیده می شود؛ یعنی زمانی که سیستم عصبی دچار مشکل یا اختلال می شود، بر دستگاه گوارش اثر می گذارد. نه این که ابتدا روده بیمار شود. برای مثال، فردی که عصبی است یا استرس دارد، ممکن است به زخم معده، سندرم روده تحریک پذیر یا اسهال مبتلا شود. برخی افراد حتی به محض مواجهه با استرس، دچار اسهال می شوند که نشان دهنده وجود ارتباط مستقیم بین سیستم عصبی و دستگاه گوارش است.
به گفته دکتر خسرونیا، به طور کلی استرس، اضطراب، مواد سمی و ترشحات معده که وارد روده می شوند، همچنین عملکرد سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک، همگی می توانند فعالیت و وظایف روده را تحت تأثیر قرار دهند.
به گفته این پزشک، روده شامل دو بخش است: روده بزرگ و روده کوچک. روده بزرگ در معرض بیماری های متعدد قرار دارد و متأسفانه برخی از این بیماری ها غیرقابل درمان هستند. مثلا بیماری کرون (یک بیماری مزمن که قسمت های گوناگون دستگاه گوارش از دهان تا مقعد را می تواند تحت تأثیر قرار دهد) یا سندرم روده تحریک پذیر ممکن است سال ها ادامه پیدا کند تا بهبودی حاصل شود.
آیا روده ارتباطی با افسردگی هم دارد؟
آیا روده ارتباطی با افسردگی هم دارد؟ دکتر خسرونیا پاسخ می دهد: «زمانی که فرد دچار افسردگی است، ممکن است به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا شود. یعنی این سندرم با افسردگی ارتباط دارد». این نکته نشان می دهد که سلامت روده و روان، به شکل پیچیده و غیرقابل تفکیک با یکدیگر مرتبط هستند و توجه به سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و مدیریت استرس نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت جسم و روان دارد.
این خبر توسط سایت همشهری آنلاین منتشر شده و وبپیما صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.
منبع: همشهری آنلاین
