تئاتر، هر روز کوچک تر از دیروز - چرا هنرمندان به حذف اداره کل هنرهای نمایشی واکنش ندارند؟
به گزارش سرویس فرهنگ و هنر وبپیما به نقل از همشهری - همشهری آنلاین، شقایق عرفی نژاد: سال های اول دهه شصت زمانی که در وزارت ارشاد معاونت های هنری دسته بندی می شد، هنرهای نمایشی، موسیقی و تجسمی در یک معاونت به اسم معاونت هنری تعریف شدند و سینما از همان زمان معاونت ویژه خودش را به اسم معاونت سینمایی به دست آورد. در طول سال ها نمایش معاونت مستقل پیدا نکرد، اما تبدیل به مرکز هنرهای نمایشی شد که اگرچه معاونت نبود، اما به هر حال مختص نمایش بود و ساختار اداری خاص خودش را داشت. در این مدت تأسیس یک سازمان تئاتر مثل سازمان سینمایی که بودجه مستقل داشته باشد، خواسته نمایشگران بود که البته به جایی نرسید. در عوض مرکز هنرهای نمایشی کوچک تر شد و با نام اداره کل هنرهای نمایشی کارش را ادامه داد.
این کوچک تر شدن اما در همین حد متوقف نشد و از چند روز گذشته اداره کل هنرهای نمایشی هم تبدیل به دفتر هنرهای نمایشی شده است که قطعا در در دریافت بودجه و اعتبار تئاتر تأثیر منفی خواهد گذاشت. این تغییر یک باره و بی خبر رخ داد و حتی مدیر کل هنرهای نمایشی هم اعلام کرده که مثل بقیه و در همان زمان از این اتفاق خبردار شده است! رضا مردانی که از تیرماه به عنوان مدیر کل هنرهای نمایشی منصوب شده، گفته: «این موضوع از طریق رسانه ها و سامانه وزارتخانه اطلاع رسانی شده و حتی در دستور کار مدیریتی نیز قرار نداشت. این تغییر یک تنزل در جایگاه تئاتر است و در گذشته نیز تبدیل «مرکز هنرهای نمایشی» به «اداره کل» به نوعی کاهش رتبه تلقی می شد. حالا نیز تغییر اداره کل به دفتر، نه تنها جایگاه سازمانی تئاتر را تضعیف کرده، بلکه پیام نگران کننده ای به جامعه هنری مخابره کرده است...در برخی سال ها حتی بحث ارتقای این مجموعه به سطح «سازمان هنرهای نمایشی» مطرح بوده، اما اکنون شاهد حرکتی معکوس هستیم. وظایف اداره کل هنرهای نمایشی صرفا محدود به یک «دفتر تخصصی» نیست و حجم بسیار زیادی از امور اجرایی تئاتر کشور، گروه ها و تالارهای نمایشی را شامل می شود. بنابراین براساس شرح وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این اداره کل مسئولیت گسترده تری را نسبت به یک دفتر تخصصی به عهده دارد و نیازمند نهادی قدرتمند برای هدایت، آموزش و نظارت بر کم و کیف فعالیت ها در جامعه هدف است. شرایطی که می تواند موجب ارتقا ذوق هنری و پرورش افکار بالنده شود. به همین منظور چنین مجموعه ای ساختار مدیریتی با اختیارات بیشتر در چارت سازمانی اداری را می طلبد... اداره کل هنرهای نمایشی به طور رسمی نارضایتی خود را از این تصمیم طی نامه ای به وزارت فرهنگ اعلام کرده است و این موضوع از مسیرهای اداری پیگیری خواهد شد. » و البته وعده داده «برای بازگشت جایگاه قبلی و احقاق حقوق تئاتر تا حصول نتیجه نهایی تلاش خواهد کرد.»
اما رئیس مرکز نوآوری و هوشمندسازی وزارت ارشاد در دفاع از کاری که انجام شده، اعلام کرده این تغییر با هدف شفاف سازی نقش ها، اصلاح بروکراسی و افزایش کارآمدی در انجام وظایف طراحی شده و معنایش ضعیف شدن و کوچک شدن ساختار اداری تئاتر نیست. سعید پورابوالقاسم گفته: «در ساختار جدید وزارت فرهنگ، سطوح مدیریتی در چهار سطح اصلی طراحی شده است. سطح اول شامل وزیر و سطح دوم معاونت هاست که سیاست گذاری های کلان را بر عهده دارند. تغییر مهم این ساختار در سطح سوم رخ داده است؛ جایی که «دفتر» و «اداره کل» هم سطح شناخته شده اند و هیچ کدام بر دیگری ارجحیت ندارند. تفاوت آن ها در ماهیت وظایف است؛ به این معنا که دفتر علاوه بر مأموریت های اجرایی، بیشتر کارکرد مطالعاتی، آموزشی و تحقیقاتی دارد، در حالی که اداره کل صرفا وظایف اجرایی را پیگیری می کند.»
بی واکنش بودن نمایشگران
این تصمیم در کمال تعجب در میان هنرمندان تئاتر واکنشی نداشته است. در چند روزی که از اعلام این خبر می گذرد، رضا دادویی شاید تنها کارگردانی است که به این تغییر ناخوشایند واکنش نشان داده است. او پیش تر در شورای نظارت و ارزشیابی حضور داشته و نمایش هایی مثل «به مناسبت ورود اشکان» را کارگردانی کرده و سریال «آبان» هم ساخته اوست. دادویی در این نامه سرگشاده به وزیر ارشاد نوشته: «متأسفانه جامعه هنری کشور سال هاست که دیگر امیدی به گشایش در نگاه و تغییر در رویکردها و اخذ تصمیمات عاقلانه در برنامه های وزارت به اصطلاح فرهنگ ندارد و گویی در بر همان پاشنه می چرخد که جامعه راه خود را می رود و وزارتخانه فوق، مسیر خود را، و حاضر نیست هیچ تغییری حتی حداقلی متناسب با جامعه پیرامون خود ایجاد کند.
با این وجود، تصور و توقع جامعه هنری کشور آن بود که انتخاب جنابعالی شاید بتواند با نگاهی روشن تر و رویکردی عاقلانه تر، اگر وضعیت کار و معیشت هنرمندان را قدمی به جلو نمی برد، دست کم با تسهیل پروسه اخذ مجوزها و حذف سیاست های انقباضی و کم رنگ کردن حضور نهادهای نامرتبط در این عرصه، وضعیت بد موجود را بدتر از پیش نکند.
اما شوربختانه، تصمیمات جنابعالی و معاونت های زیرمجموعه نشان می دهد که هیچ چشم انداز روشنی پیش روی هنرمندان نیست.
بی توجهی تمام عیار به هنر تئاتر که مقوّم فرهنگی برای رشد و تعالی جامعه است و مسائل و مشکلات هنرمندان این عرصه، قطع تمامی حمایت های مادی و معنوی از خانه تئاتر به عنوان صنف رسمی خانواده تئاتر، امیدها را کمرنگ تر از قبل کرد.
اما بخش جالب این ماجرا آن است که معاونت محترم توسعه مدیریت و منابع جنابعالی بی توجه به خواست و نیاز اهالی تئاتر که نسبت به تغییر وضعیت «مرکز هنرهای نمایشی» به «اداره کل»، معترض و خواستار تشکیل «سازمان تئاتر» بودند، در اقدامی ناگهانی و بی خبر و غیر کارشناسی و حتی مشورت با مدیران زیرمجموعه خود، نه تنها توجهی به خواست اهالی تئاتر نداشتند، بلکه در اقدامی لجبازانه این «اداره کل» را هم به «دفتر» تقلیل دادند.
جالب تر از همه آن که، خروجی عملکرد، گفته ها و نقل قول ها حاکی از آن است که وزارتخانه متبوع، هیچ اعتقادی به خانه های تئاتر، موسیقی، سینما و… به عنوان اصناف رسمی کشور ندارد و آنها را صرفاً موسساتی فرهنگی و هنری و فاقد اعتبار صنفی می داند.»
همه این ها یعنی تئاتر مهم نیست
این اتفاق را بگذارید کنار این که تئاترشهر همچنان رئیس ندارد، محوطه اش حصارکشی شده و دستفروش ها در جایشان باقی اند و کالاهایاش را روی همین حصار فلزی به نمایش می گذارند، کارگاه های دکور تقریبا نابود شده اند، بودجه تئاتر سال گذشته ۴۵ میلیارد تومان بوده که با توجه به هزینه های جاری، ۲۷ میلیارد تومان برای تولید تئاتر اختصصاص پیدا می کند که از آن هم ۱۸ میلیارد تومان تنها برای جشنواره فجر است و فقط ۹ میلیارد تومان باقی می ماند که از هزینه تولید یک فیلم هم به مراتب کمتر است. و این ها همه یعنی وضعیتی اسف بار و نگران کننده برای تئاتر که امیدی هم به حل آن وجود ندارد.
این خبر توسط سایت همشهری آنلاین منتشر شده و وبپیما صرفا آن را به اشتراک گذاشته است.
منبع: همشهری آنلاین
